اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 20 |
| تعداد شماره‌ها | 518 |
| تعداد مقالات | 4,516 |
| تعداد مشاهده مقاله | 9,589,506 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 5,352,897 |
تاریخ‌گذاری روایت دال بر مجازات مرتد به دستور امیرالمؤمنین(ع) در مصادر فریقین با روش تعیین حلقه مشترک | ||
| مطالعات قرآن و حدیث | ||
| مقاله 3، دوره 18، شماره 2 - شماره پیاپی 36، فروردین 1404، صفحه 49-76 | ||
| نوع مقاله: علمی - پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30497/qhs.2025.246024.3932 | ||
| نویسندگان | ||
| فاطمه دست رنج1؛ فاطمه احمدی* 2 | ||
| 1دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه اراک، اراک، ایران. | ||
| 2دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه اراک، اراک، ایران. | ||
| چکیده | ||
| از جمله موضوعات چالش‌برانگیز در فقه اسلامی، بحث از احکام ارتداد است. در بسیاری از متون تاریخی ـ روایی فریقین، گزاره‌های متعددی موجود می‌باشد که در آن‌ها امام علی(ع) در موقعیت‌های گوناگون و به هنگام اجرای پاره‌ای از احکام فقهی درباره مرتدان، به پایمال کردن، کشتن و گردن زدن آنان دستور نموده است؛ لذا پژوهش حاضر، با نظر به حساسیت موضوع و با هدف تحلیل شبهات موجود در این باب، سند و متن گزاره «قَالَ طَئُوا یَا عِبَادَ اللَّهِ فَوُطِئَ حَتَّى مَاتَ» و تحریرات مشابه با آن را تاریخ‌گذاری نموده و به دنبال بررسی این پرسش است که تعیین حلقات مشترک، کدامین دوره را نخستین مبدأ زمانی پدیداری روایات، معرفی می‌دارد. این نوشتار در راستای رفع خلأ مطالعاتی پیرامون تاریخ‌گذاری روایات در مجامع فریقین، گزاره‌های موجود را با تکیه بر ضوابط تحلیل سند و متن از نگاه غربیان، بررسی نموده و با کاربست روش توصیفی ـ تحلیلی بدین نتایج رسید، که روایات دالّ بر لگدمال کردن، قتل و ضرب مرتد، به لحاظ اسنادی از اتقان کافی برخوردار نیست و در تحلیل دلالی نیز به سبب تعارض روایات با آیات، سیره نبوی و علوی، علم و عصمت امام(ع) و توافق مفهومی گزاره‌ها با آموزه‌های ادیان غیراسلامی و سنت حکام اموی، به وضوح می‌توان وضعی بودن این دسته از روایات را فهم نمود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تاریخ‌گذاری حدیث؛ تحلیل اسناد ـ متن؛ حلقه مشترک؛ امام علی(ع)؛ مرتدین؛ مصادر روایی ـ تاریخی؛ حدیث « قَالَ طَئُوا یَا عِبَادَ اللَّهِ فَوُطِئَ حَتَّى مَاتَ» | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Dating of the Narrative Indicating the Punishment of the Apostate by the Order of Imam Ali (PBUH) in the Sources of the Fariqin; with Method of Determining the Common Ring | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Fatemeh Dastranj1؛ Fatemeh Ahmadi2 | ||
| 1Humanities faculty,Arak university , Arak , Iran | ||
| 2Doctor student of theology – Quranic and Hadith Hadith Sciences. Faculth of Humanities. Arak University. Arak. Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| Among the important topics in Islamic jurisprudence is the discussion of apostasy rules. In many historical-narrative texts of Fariqin, there are words in which Hazrat Ali (AS) ordered to trample, kill and behead apostates in the implementation of some jurisprudence. Considering the sensitivity of the subject and with the aim of analyzing doubts, this research has dated the document and the text of the narrative “He said: O servants of God, trample them, they trampled them until they died” and seeks to determine the common link of which period it considers the first origin of its origin. This article examines the existing statements based on the rules of document and text analysis from the western perspective and using the descriptive-analytical method, it has come to the conclusion that the narrations implying the trampling, killing and beating of the apostate are weak. The textual analysis is also fake due to the contradictions of the narrations with the verses, Prophetic and Alevi life, knowledge and infallibility of the Imam (peace be upon him) and the correspondence of the statements with the teachings of non-Islamic religions and the way of the Umayyad rulers. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Hadith dating, Analysis of documents-text, Common link, Imam Ali(AS), Apostates, Narrative-historical sources, The hadith &ldquo, He said O servants of God trample them they trampled them until they died&rdquo | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم.
آقایی، سید علی (1390ش)، «تاریخ‌گذاری احادیث بر مبنای روش تحلیل ترکیبی إسناد- متن: امکانات و محدودیت‌ها»، صحیفة مبین، شماره٥۰، صص140-101.
ابن اثیر، علی بن محمد (1385ق)، الکامل فی التاریخ، بیروت: دار صادر.
ابن اثیر، علی بن محمد، (1415ق)، أسد الغابه فی معرفه الصحابه، بیروت: دار الکتب العلمیه.
ابن بابویه، محمّد بن علی (1413ق)، من لا یحضره الفقیه، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
ابن حبّان، محمد بن حبّان (1393ق)، الثقات، حیدر آباد هند: دائره المعارف العثمانیه.
ابن حجر العسقلانی، احمد بن علی (1326ق/1404ق)، تهذیب التهذیب، هند: مطبعه دائره المعارف النظامیه.
ابن حجر العسقلانی، احمد بن علی (1406ق)، تقریب التهذیب، سوریه: دار الرشید.
ابن عبد البر، أبو عمر (1412ق)، الإستیعاب فی معرفه الأصحاب، بیروت: دار الجیل.
ابن عساکر، علی بن الحسن (بی‌تا)، تاریخ مدینه دمشق، بی‌جا: دار الفکر.
ابی داود، سلیمان بن الأشعث (1430ق)، سنن أبی داود، بی‌جا: دارا لرساله.
احمدی، محمد حسن (1397ش)، مطالعات حدیثی و زبانشناسی تاریخی، قم: دانشگاه قم.
امرایی، محمد، نظری، داریوش؛ گراوند، مجتبی (1401ش)، «نقد سندی روایات انسان سوزی در سیره امام علی(ع)»، پژوهشنامه علوی، سال13، شماره2، صص33-3.
بغوی، حسین بن مسعود (1403ق)، شرح السنه، بیروت: المکتبه الإسلامی.
بلاذری، احمد بن یحیی (1417ق)، جمل من أنساب الأشراف، بیروت: دار الفکر.
بهرامی، حمزه علی؛ هاشمی، مریم السادات (1402ش)، «تحلیل و ارزیابی حدیث "من بدّل دینه فاقتلوه" در موضوع قتل مرتد با تمرکز بر دیدگاه اهل حدیث گرایش سلفیان و إبن تیمیه»، مطالعات فهم حدیث، سال 9، شماره2 (پیاپی18)، صص183-159.
بیهقی، احمد بن الحسین (1424ق)، سنن الکبری، بیروت: دار الکتب العلمیه.
پارسا، فروغ (1388ش)، حدیث در نگاه خاورشناسان- بررسی و تحلیل مطالعات حدیث‌شناختی هارالد موتسکی، تهران: دانشگاه الزهراء (سلام الله علیها).
ترکمان، محمد (1397ش)، ارتداد در ترازوی نقد: نقد احکام و آثار دنیوی، تهران، انتشارات کویر.
ترمذی، محمّد بن عیسی (1395ق)، سنن الترمذی، بیروت: دار الفکر للطباعه و النشر و التوزیع.
حرّ عاملی، محمّد بن حسن (۱٤۰۹ق)، تفصیل وسائل الشیعه إلی تحصیل مسائل الشریعه، قم: مؤسسه آل البیت (علیهم السلام).
حسینی، سید ابراهیم (1382ش)، «ارتداد در آیینه فلسفه حقوق اسلامی»، نشریه معرفت، شماره69، صص58-47.
حلبی، تقی الدین (1403ق)، الکافی فی الفقه، اصفهان: مکتبه الإمام أمیرالمؤمنین(ع).
خان‌صنمی، شعبانعلی؛ خان‌صنمی، فاطمه و فرمانیان، مهدی (1398ش)، «تحلیل احراق انسان توسط امام علی(ع) در روایات»، پژوهشنامه علوی، سال 10، شماره1، صص 57-33.
خراسانی، زهرا؛ دیمه کارگراب، محسن (1400ش)، «سنجش روایت «سوزاندن زنادقه توسط امام علی(ع)» در میراث روایی اهل سنت»، حدیث و اندیشه، شماره 32، صص131- 109.
خمینی، سید روح‌الله (1390ق)، تحریر الوسیله، نجف أشرف، دار الکتب العلمیه.
خویی، أبوالقاسم (1413ق)، معجم رجال الحدیث، بی‌جا: بی‌نا.
دارقطنی، علی بن عمر (۱٤24ق)، سنن الدار قطنی، بیروت: دار الکتب العلمیه.
ذهبی، محمّد بن احمد (1382ق)، میزان الإعتدال، بیروت: دار المعرفه للطباعه و النشر.
ذهبی، محمّد بن احمد (1427ق)، سیر أعلام النبلاء، قاهره: دار الحدیث.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد (1404ق)، المفردات فی غریب القرآن، تهران: دفتر نشر الکتاب.
سبزواری، سید عبد الاعلی (1413ق)، مهذّب الاحکام، قم: مؤسسه المنار.
شاخت، یوزف (1393ش)، ارزیابی تاریخ‌گذاری احادیث، (سید علی آقایی، مترجم)، تهران: حکمت.
شافعی، محمد بن ادریس (1410ق)، الأم، بیروت: دار المعرفه.
شریف الرضی، محمد بن حسین (1414ق)، نهج البلاغه للصبحی صالح، قم: هجرت.
صاحب بن عباد، اسماعیل بن عباد (1414ق)، المحیط فی اللغه، بیروت: عالم الکتاب.
صرّامی، سیف الله (1376ش)، احکام مرتد از دیدگاه اسلام و حقوق بشر، تهران: مرکز تحقیقات استراتژیک ریاست جمهوری.
صفوی، محمد رضا (1388ش)، ترجمه قرآن بر اساس المیزان، قم: نشر معارف.
صنعانی، عبد الرزاق (1403ق)، المصنف، بی‌جا: منشورات المجلس العلمی.
طبری، محمد بن جریر (1407ق)، تاریخ الأمم و الملوک، بیروت: دار الکتب العلمیه.
طحاوی، أحمد بن محمّد (1414ق)، شرح معانی الآثار، بی‌جا: دار الکتب العلمیه.
طوسی، محمّد بن الحسن (١٣۹۰ق)، الإستبصار فیما إختلف من الأخبار، تهران: دار الکتب الإسلامیه.
طوسی، محمّد بن الحسن (١٤۰٧ق)، التهذیب الأحکام، تهران: دار الکتب الإسلامیه.
طوسی، محمّد بن الحسن (1414ق)، الأمالی، قم: دارالثقافه للطباعه و النشر و التوزیع.
فیض کاشانی، محمّد محسن بن شاه مرتضی (١٤۰٦ق)، الوافی، اصفهان: کتابخانة إمام أمیر المؤمنین علی (علیه السلام).
قرشی، علی اکبر (1412ق)، قاموس قرآن، تهران: دار الکتب الإسلامیه.
کلینی، محمد بن یعقوب (١٤۰٧ق)، الکافی، تهران: دار الکتب الإسلامیه.
گلپایگانی، سید محمد رضا (1407ق)، کتاب الطهاره، قم: دار القرآن الکریم.
گلپایگانی، سید محمد رضا (1412ق)، الدر المنضود فی أحکام الحدود، قم: دار القرآن الکریم.
مامقانی، عبد الله (1428ق)، مقباس الهدایه فی علم الدرایه، قم: منشورات دلیل ما.
مبارکفوری، عبد السّلام (1422ق)، سیره البخاری، مکّه: دار العلم الفوائد.
متقی هندی، علی بن حسام (1401ق)، کنز العمال، بی‌جا: مؤسسه الرساله.
مجلسی دوم، محمّد باقر (۱٤۰٤ق)، مرآه العقول فی شرح أخبار آل الرسول، تهران: دار الکتب الإسلامیه.
مجلسی دوم، محمّد باقر (١٤۰٦ق)، ملاذ الأخیار فی فهم تهذیب الأخبار، قم: کتابخانة آیت الله مرعشی نجفی.
مجلسی اول، محمّد تقی بن مقصود علی (۱٤۰٦ق)، روضه المتقین فی شرح من لا یحضر الفقیه، قم: مؤسسه فرهنگی اسلامی کوشانبور.
مظفری، محمد حسین (1376ش)، نابردباری مذهبی، تهران: اندیشه معاصر.
موتسکی، هارالد (1390ش)، حدیث اسلامی، خاستگاه‌ها و سیر تطور، ترجمه: مرتضی کریمی‌نیا، قم: دار الحدیث.
نجاشی، احمد بن علی (بی‌تا)، رجال النجاشی، بی‌جا: مؤسسه النشر الإسلامی.
نسایی، احمد بن شعیب (1421ق)، سنن الکبری، بیروت: مؤسسه الرساله.
نسفی، عبدالله بن احمد (بی‌تا)، مدارک التنزیل و حقائق التأویل، بیروت: دار الکلم الطیب.
نیسابوری، مسلم بن حجاج القشیری (بی‌تا)، صحیح مسلم، بیروت: دار الفکر.
Juynboll, G. H. A (1989), Some Isnad – Analytical Methods Illustrated on the Basis of Several Women Demeaning Sayings From Hadith Literature. Motzki, Harald (1996), Quevadis, Hadith- Forschung EineKritischeUntersuchung von G.H.A. Juynboll:”Nafi’ mawla of Ibn ‘Umar, his position in Muslim Hadith Literature”’. Der Islam. Motzki, Harald (1998), The Prophet and the Cat: on Dating Malik s Muwatta and Legal Traditions؛ Jerusalem Studies in Arabic and Islam, 1998. Schacht, Joseph (1950), the Origins of Muhammadan Jurisprudens؛ Oxford: Oxford Univerdity Press. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 129 |
||